opšte – Page 3 – SP hemija

Studenti hemije posjetili vodeće instrumentalne laboratorije

Studenti četvrte godine Studijskog programa hemija su tokom januara 2024. godine posjetili tri vodeće instrumentalne laboratorije u Republici Srpskoj sa sjedištem u Banjoj Luci. Riječ je o posjetama Institutu za javno zdravstvo Republike Srpske, Kliničkom zavodu za nuklearnu medicinu i bolesti štitne žlijezde Univerzitetskog kliničkog centra (Hot lab) i Forenzičkoj laboratoriji Ministarstva unutrašnjih poslova na teritoriji grada Banjaluke.

Prilikom ovih stručnih posjeta studenti su mogli da se upoznaju sa primjenom instrumentalnih hemijskih metoda za analizu predmeta opšte upotrebe, radiofarmaceutika i psihoaktivnih supstanci. U ovu svrhu koriste se najsavremenije metode kao što su tečna i gasna hromatografija, atomska apsorpciona spektroskopija, masena spektrometrija i druge metode koje su studenti mogli vidjeti na licu mjesta. Ovaj vid stručnog usavršavanja je značajan za studente hemije, jer na ovaj način imaju mogućnost da teorijska znanja stečena tokom studija vide u praksi.

Student hemije osvojio je prvo mjesto na 16. naučno-stručnom skupu „Studenti u susret nauci“

Student hemije Aleksej Vučić, osvojio je prvo mjesto na 16. naučno-stručnom skupu „StES-Studenti u susret nauci“ sa međunarodnim učešćem. Rad pod naslovom “Identifikacija i praćenje migracije naftne zagađujuće supstance na primjeru sedimenata iz gradske zone Banja Luke” bio je jedan od 21 rada iz oblasti prirodnih nauka.

Jubilarni 16. SteS, održan od 23. do 25. novembra 2023. godine, organizovao je Studentski parlament Univerziteta u Banjoj Luci, i ove godine okupio je studente sva tri ciklusa studija iz cijele regije. Nagrađeno istraživanje realizovano je pod mentorstvom profesora Ivana Samelaka.

NASTAVNICI I SARADNICI SA STUDIJSKOG PROGRAMA HEMIJA NAGRAĐENI ZA NAUČNE REZULTATE U 2022. GODINI

Nastavnici i saradnici sa Studijskog programa hemija ostvarili su zapažene naučne rezultate u 2022. godini i nagrađeni su od strane Univerziteta u Banjoj Luci na Konferencija nauke koja je održana je 10. novembra 2023. godine.

U kategoriji nagrada koje se odnose na nastavnike i saradnike autore naučnog rada objavljenog u indeksiranom naučnom časopisu sa Studijskog programa hemija nagrađeni su prof. dr Saša Zeljković i prof. dr Dijana Jelić. Prof. dr Saša Zeljković je objavio rad u Green Chemistry Letters and Reviews časopisu čiji je impakt faktor 6,60.

U kategoriji nagrada nastavnicima i saradnicima Univerziteta za učešće u međunarodnim naučnoistraživačkim projektima nagrađene su prof. dr Suzana Gotovac Atlagić, prof. dr Milica Balaban, mr Sanja Pržulj i Dejana Savić, ma za projekat RIS-RESTORE: Evaluation of Red Mud Tailings in the ESEE region.

Više o konferenciji možete pogledati na linku https://www.unibl.org/sr/vesti/2023/11/odrzana-konferencija-nauke-univerziteta-u-banjoj-luci.

Prof. dr Dijana Jelić izabrana u zvanje redovnog profesora

Senat Univerziteta u Banjoj Luci (UNIBL) na 97. sjednici, 21. septembra 2023. godine, donio je Odluku o izboru prof. dr Dijane Jelić u zvanje redovnog profesora.

Profesorica Dijana Jelić je stekla reputaciju kao vodeći stručnjak u oblasti Fizičke hemije. Njen naučni portfolio obuhvata brojne istraživačke radove, publikacije i projekte. Tokom izbornog perioda u zvanju vanrednog profesora objavila je 28 naučnih radova, od čega je 17 radova referisano u citatnim bazama Web of Science (WoS) i SCOPUS. Četrnaest radova objavljeno je u vodećim naučnim časopisima međunarodnog značaja (WoS), a tri su u naučnim časopisima međunarodnog značaja (SCOPUS). Citiranost radova prema Google Scholar citatnoj bazi iznosi 463, pri čemu je h-indeks 10.

Dr. Dijana Jelić dobila je dva postdoktorska istraživanja iz oblasti sistema za isporuku lijekova. Boravila je na Univerzitetu u Birmingemu (Alabama, SAD) kao Fulbrajtov stipendista (Fulbright Visiting Scholar Fellowship) tokom 2018/2019. godine, a trenutno se nalazi na Nacionalnom institutu za materijale na Cukubi, Japan kao stipendista Matsumae Fondacije (Matsumae International Foundation).

Od posljednjeg izbora, prof. dr Dijana Jelić objavila je dva univerzitetska udžbenika i učestvovala je u realizaciji četiri projekta.

Izbor u zvanje redovnog profesora nije samo priznanje za izuzetne akademske sposobnosti, već i obaveza prema nastavnom osoblju, studentima i cijeloj akademskoj zajednici.

Studijski program hemija čestita prof. dr Dijani Jelić na izboru i radujemo se budućem doprinosu koji će donijeti akademskom svijetu i našoj instituciji.

Profesor Nuno Maulide izabran u zvanje gostujućeg profesora

Profesor Nuno Maulide, redovni profesor u oblasti organske hemije na Univerzitetu u Beču izabran u zvanje gostujućeg profesora na 95. sjednici Senata Univerziteta u Banjoj Luci, a na prijedlog Naučno-nastavnog vijeća Prirodno-matematičkog fakulteta.

Profesor Maulide je redovni član Austrijske akademije nauka i vođa Christian Doppler laboratorije za entropijski orijentisan dizajn lijekova. Takođe, 2018. godine je proglašen austrijskim naučnikom godine od strane Austrijskog kluba prosvjetnih i naučnih novinara. Dobitnik je Ignaz L. Lieben i Tetrahedron Young Investigator nagrade. Profesor Maulide je autor više od 175 naučnih publikacija i dvije knjige, a njegovi radovi imaju više od 8300 citata u citatnoj bazi Google akademik.

Profesor Maulide je prvi izabrani gostujući profesor na Studijskom programu hemija i vodeći svjetski naučnik u oblasti hemijskih nauka. Njegovo prisustvo će inspirisati kako profesore tako i studente Studijskog programa hemija da teže najvišim standardima u izučavanju hemije. Ova saradnja će, bez sumnje, doprineti kvalitetu obrazovanja i naučnog rada na našem fakultetu, i predstavlja nastavak aktivnosti navedenih u Planu naučnoistraživačkog rada Studijskog programa hemija.

Hemija vulkana

U saradnji sa prof. dr Elvirom Babajićem sa Univerziteta u Tuzli, tokom proteklih ljetnjih mjeseci smo se bavili istorijom formiranja ležišta i pojava glina u našoj zemlji koje imaju veze sa vulkanskim aktivnostima kako bismo ih vezali za sirovinske resurse i hemiju kojima se mi bavimo.

Ova kreativna i naučna priča počinje u Bratuncu, na nalazištu kaolina Zagoni, gdje su uzorkovani litološki varijeteti kaolina i kaolinisanih dacita, kao i neobični uzorci koji podsjećaju na boksit. Uzorci će biti predmet daljih istraživanja RIS BRIEFCASE projekta u kome smo partner. U međuvremenu, naš tim radi na edukativnoj „aktovki“ koja sadrži više priča o vulkanima koji su milionima godina unazad, svojim erupcijama definisali mineralna bogatstva Bosne i Hercegovine.

Inače, pojava vulkana bila je česta tokom formiranja kako okeanske, tako i kontinentalne Zemljine kore. Vulkanska aktivnost sa više aspekata povezana je sa hemijskim naukama. Senzorski mjeren hemijski sastav gasova koje ispuštaju neaktivni vulkani, naročito odnos količine CO₂/SO₂, pomažu u predviđanju budućih erupcija. Ove analize se danas rade čak i pomoću lakih dronova (https://www.nature.com/articles/s41598-022-21935-5). S druge strane, sudar lave sa morskom vodom može dovesti i do stvaranja oblaka pare hlorovodonične kiseline koja nosi veliki rizik za ljudski, životinjski i biljni svijet. Važno je napomenuti da postoji pozitivan uticaj vulkana na pojavu života na Zemlji. Upravo zahvaljujući vulkanskoj aktivnosti oslobođena je velika količina vode iz unutrašnjosti planete, a voda je osnova životnih procesa. Takođe, jedna od posljedica erupcija jeste i rasipanje piroklastičnog materijala (grčki: pyros-vatra, clastos-zrno) u širokom pojasu oko centra erupcije, a zavisno od hemijskog sastava same lave, pepeo može biti veoma bogat u mineralima koji prihranjuju zemljište.

Pored ispitivanja specifičnih minerala, u fokusu naših istraživanja je i reakcija geopolimerizacije kaolina. Mineralne materije poput kaolina nastale su kao posljedica erupcije vulkana. Vulkanske naslage nalaze se u izobilju u blizini aktivnog i neaktivnog vulkana, te danas velika područja litosfere obiluju mineralima koji su nastali tokom ovog procesa. Naslage nastaju hlađenjem magme tokom eksplozivnih vulkanskih erupcija. Interes za korištenje minerala koji su nastali upravo zbog vulkanskih djelovanja, u geopolimerima, je zbog njihovog visokog sadržaja silicijum dioksida i aluminijum oksida, koji čine osnovu u sintezi geopolimera. Naš cilj je ispitati sastav kaolina porijeklom iz naše zemlje, kao i njegovu potencijalnu primjenu, sa fokusom na „3D“ štampanje građevinskih objekata. Ovaj moderni i inovativni pristup izgradnje građevinskih objekata bi u velikoj mjeri mogao pomoći smanjenju negativnog uticaja čovjeka na planetu u decenijama koje dolaze. U narednih nekoliko mjeseci u sklopu RIS BRIEFCASE projekta, Marija Stojaković, naš mladi istraživač, baviće se ovom tematikom.

Istraživačke teme SP Hemija predstavljene na kongresu FEMS EUROMAT 2023

Istraživači našeg studijskog programa, Sunčica Sukur, ma i Marija Stojaković, učestvovale su na ovogodišnjem izdanju FEMS EUROMAT, poznatog međunarodnog kongresa koji je održan u periodu od 3-7. septembra 2023. godine na Geteovom Univerzitetu u Frankfurtu na Majni.

FEMS EUROMAT se održava svake dvije godine i jedinstvena je prilika istraživačima, naučnicima, inženjerima i studentima da razmijene ideje, podijele svoja istraživanja i saznaju o najnovijim dostignućima u nauci o materijalima i inženjerstvu. Tako su i naše kolegice imale priliku da predstave svoja istraživanja u sekcijama „Materijali za cirkularnu ekonomiju i održivost“ i „Prerada materijala“.

Generalno, značaj oblasti „Materijali za cirkularnu ekonomiju i održivost“ ogleda se u izazovima nauke o materijalima i rješenja za održivi razvoj kako bi se zaustavilo dramatično povećanje potražnje za materijalnim resursima. Jedan od primjera jeste globalna eksploatacija različitih sirovina koja je u posljednjih 40 godina porasla oko tri puta (na više od 90 milijardi tona). Ukoliko se scenario razvoja održivosti u kojem se ostvaruje kruženje materijala (ponovna upotreba, ponovna proizvodnja i reciklaža) ostvari, povećanje eksploatacije potencijalno se može umanjiti bar za 25%. Jednu od mogućnosti za poboljšanje kruženja materijala predstavila je i kolegica Sukur, na primjeru crvenog mulja, iz kojeg bi se potencijalno veoma efikasno mogao proizvesti magnetit visokog kvaliteta. Njen rad, zbog značaja same teme označen je kao istaknuto saopštenje u ovoj sekciji.

Kolegica Stojaković izlagala je u oblasti „Prerada materijala“, koja podrazumijeva najnovija eksperimentalna i teorijska dostignuća u preradi i proizvodnji različitih materijala. Uticaj proizvodnog procesa na svojstva finalnih proizvoda stavljen je u poseban fokus na svim simpozijumima zajedno sa aspektima savremenog razvoja materijala i procesa, kao što su održivost materijala i procesa, cirkularna ekonomija i mogućnost reciklaže. Naša tema je bila istraživanje o kaolinu i kaolinisanom granitu iz naše zemlje kao sirovini za geopolimere i druge potencijalne primjene u čemu imamo nove, do sada neobjavljivane rezultate zajedno sa industrijskim partnerom.

Učešće na kongresu podržano je kroz dva istraživačka projekta: „RM@Schools 4.0“ i „MNRVOID podrška projektu RIS BRIEFCASE“.

Poveznice:
https://euromat2023.com/

Konferencija „Materijali bez granica” na Studijskom programu hemija

Drugu godinu za redom, naš Fakultet je bio domaćin konferencije “Materiajli bez granica” koju su osmislili naši mladi istraživači u okviru projekta RM@Schools.

.

„Bez granica“ je zaista i bilo! Četiri ekipe odličnih učenika takmičili su se u predmetima primijenjene hemije materijala. Prvo su imali odličnu razmjenu znanja.

.

Italijanski tim, RM ambasadori Liceo Roiti iz Ferare, pokazali su kako predaju hemiju metala mlađim đacima u svojoj školi i šire. Gimnazija Gradiška proučavala je termalne i mineralne vode u Bosni i Hercegovini, povezujući savremeni turizam i ljekovite potencijale sa antičkom istorijom Rimljana koji su prvi donijeli koncept banje na ove prostore.

.

Škola “Sveti Sava” iz Foče, malog, ali međunarodnog grada sa velikim Medicinskim fakultetom, duboko razmišlja o tome kako je važno prestati koristiti ugalj kao energent za očuvanje zdravlja stanovništva u svom regionu. Sa svojim nastavnicima su u najnovijoj literaturi učili da je prirodna eksfolijacija uglja odličan način za proizvodnju grafena, a koji je važan materijal koji se može koristiti za digitalizaciju i senzore novih generacija.

.

Konačno, pobjednik najbolje prezentacije bila je ekipa iz škole „Đura Jakšić“, koja nosi ime poznatog pjesnika. Proučavali su “vuneno čudo”, proces ekstrakcije lanolina. Svojim izlaganjem podigli su svijest o oko 3 miliona vunenih runa koje se u našoj zemlji godišnje bace, dok domaća kozmetička i farmaceutska industrija uvozi lanolin iz dalekih zemalja, po cijeni od €50/kg. Lanolin bi se tako lako mogao izdvojiti iz vune ovce pramenke i kao takav bi predstavljao nevjerovatno organski i čist proizvod.

.

Drugi dan, učenici su posjetili rudnik željeza ArcelorMittal Prijedor, fabriku Colorit, a konferencija je završena ručkom u Etno-selu/muzeju Ljubačke doline, gdje su učesnici imali priliku da uživaju u impresivnoj kolekciji minerala. Najveći uspjeh ove konferencije je povezivanje mladih ljudi iz različitih zemalja i tražićemo način da ovaj događaj nastavimo i u budućnosti.

Poveznice:

https://rmschools.isof.cnr.it/

Na PMF-u održana radionica o razvoju i primjeni naprednih materijala

Radionica na temu razvoja i primjene naprednih materijala i savremenih analitičkih tehnika održana je 7. jula 2023. godine u amfiteatru Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci.

Učesnici su imali priliku da prisustvuju predavanjima iz trenutno najaktuelnijih oblasti nauke koji su održali hemičari sa poznatih svjetskih univerziteta. Profesor Dušan Lošić sa Fakulteta za hemijsko inženjerstvo i napredne materijale Univerziteta u Adelaidu i direktor ARC Graphene Research Hub-a govorio je o razvoju i modifikaciji grafenskih materijala za primjenu u remedijaciji životne sredine i drugim primjenama.

Istraživački interesi grupe Lošić fokusirani su na grafen i druge napredne materijale i obuhvataju fundamentalne i primijenjene aspekte u nanotehnologiji, hemiji, nauci o materijalima, inženjerstvu, medicini i poljoprivredi. Rezultati istraživanja imaju za cilj da se bave problemima u zdravstvu, životnoj sredini, poljoprivredi i energetici.

Profesor Lošić je rukovodilac istraživačke grupe Lošić i jedan od vodećih svjetskih naučnika u oblasti grafena sa preko 24000 citata, te brojnim patentima koji su doveli i do pokretanja industrijske proizvodnje ovog materijala.

Drugo predavanje o najnovijim trendovima u oblasti elektroanalitičke hemije koji se odnose na ispitivanje površinskih pojava na elektrodama održao je Milomir Šuvira, doktorand iz oblasti analitičke hemije na Univerzitetu u Vašingtonu, a na kraju, predavanje je održala i prof. dr Altijana Hromić Jahjefendić sa Međunarodnog univerziteta u Sarajevu na temu primjene mineralnih i nanomaterijala u biomediciskim tehnologijama.

Radionica je završni dio trodnevnog treninga u sklopu koordinatorskog projekta DeepGreenInno na Studijskom programu hemija, gdje su kolege sa partnerskog Međunarodnog univerziteta u Sarajevu prošli obuku iz oblasti pripreme nanoporoznog, aktivnog uglja, te određivanja antioksidativnog kapaciteta kod biljaka izloženih stresu usljed zagađenja toksičnim metalima. Takođe, partnerski tim je prošao obuku o rukovođenju projektima iz programa Evropskog instituta za inovacije i tehnologije u čemu je Univerzitet u Banjoj Luci lider u Bosni i Hercegovini sa sedam realizovanih projekata.

Radionici su prisustvovali i prof. dr Zoran Vujković, pomoćnik ministra za naučnotehnološki razvoj i prof. dr Milica Balaban, prorektor za međunarodnu i međuuniverzitetsku saradnju Univerziteta u Banjoj Luci.

Studijska posjeta rudniku soli u Tuzli: Nove tehnologije na bazi natrijum-hlorida

U sklopu SeconChan projekta i uz dodatnu podršku iz DeepGreenInno projekta tokom juna organizovana je studijska posjeta rudniku soli u Tuzli.

Ovom prilikom nastavnici, saradnici i studenti Studijskog programa hemija imali su priliku da se detaljnije upoznaju sa tehnološkim procesom u ležištu Tetima gde se natrijum-hlorid eksploatiše ekstrakcijom sa oko 800 metara dubine.

Proces eksploatacije je potpuno automatizovan uz korištenje veoma osjetljivih senzora i sistema daljinskog upravljanja. Nakon ekstrakcije, koncentrat soli se transportuje preko 16 kilometara u dvije velike industrije, i to u fabriku kuhinjske soli i fabriku natrijum-hidrogenkarbonata. Posebnu pažnju našeg tima privukla su pažljivo osmišljena rješenja za očuvanje prirodnog staništa i sprečavanje klizišta u području rudnika.

Posjeta je bila i dobra prilika da se razgovara o drugim mogućim primjenama natrijum-hlorida, posebno u tehnologijama koje omogućavaju tzv. zelenu tranziciju. Istraživanje tehnologije baterija na bazi natrijuma nedavno je privuklo pažnju naučne zajednice kao potencijalno održiva zamjena za litijumske baterije i rizike vezane za proizvodnju i upotrebu baterija na bazi litijuma.

Iako su još uvijek u fazi istraživanja, baterije na bazi natrijuma uskoro bi mogle da postanu konkurentne litijumskim baterijama u smislu gustine naelektrisanja i pouzdanosti, a posebno zbog niske cijene sirovine. Studenti su kroz diskusiju, koja je imala za cilj razvijanje preduzetničkog duha i kritičkog mišljenja, imali priliku da nalazište soli u Tuzli sagledaju i kao potencijalnu sirovinsku bazu za proizvodnju baterija u budućnosti.

Poveznica:

https://rudniksoli.ba/