biba – Page 7 – SP hemija

RM@Schools projekat: radionica „Izazov stvaranja pozitivnih ekoloških navika u ranom uzrastu“

Tim projekta Minerali u školama (RM@Schools 4.0) sa Studijskog programa hemija Univerziteta u Banjoj Luci održao je radionicu pod nazivom „Izazov stvaranja pozitivnih ekoloških navika u ranom uzrastu“ za nastavnike koja spada u projektne aktivnosti „Obuči trenera“. Radionica je održana u čitaonici Filozofskog fakulteta, u Banjoj Luci 15. 4. 2022. godine, u saradnji sa naučno istraživačkom organizacijom LIR Evolucija. Troškovi treninga su ko-finansirani iz projekta „Misli o prirodi“ koji je podržala vlada Švedske.

„Obuči trenera“ je jedna od projektih aktivnosti koja ima za cilj osposobiti trenere, u ovom slučaju nastavnike, pružajući im znanje i alate koji su im potrebni kako bi u budućnosti mogli djelovati kao „ambasadori sirovina“, tj. promoteri važnosti cirkularnog korišćenja sirovina u svojim školama.

Predmet ovog treninga je bio domaći sistem upravljanja otpadom gdje su edukatori pokazali mogućnosti svakodnevnog recikliranja otpada, iako sam sistem još nije u potpunosti na zadovoljavajućem nivou. Nikola Bojić iz LIR Evolucije, govorio je o aspektima održivog razvoja, gdje njihovi projekti takođe, kroz osnovno i srednjoškolsko obrazovanje sprovode aktivnosti pravilnog razvrstavanja otpada u odgovarajuće kontejnere za otpad, donirajući iste kroz projektne budžete. Trener Dragana Stević pokazala je najbolju praksu u svakodnevnim sistemima za reciklažu otpada u Japanu iz prve ruke. Trening je zatvoren predavanjem predstavnika SP psihologija Tatjane Dobraš i Nikole Vejnovića, pokazujući kako možemo podstaći navike recikliranja kod učenika sa psihološkog aspekta. Na kraju, predstavnici Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju govorili su o sistematičnosti u upravljanju otpadom za koje Ministarstvo nastoji da postavi zakonske okvire.

Cilj ovog treninga bio je obučiti nastavnike o samoodrživom recikliranju materijala, koje će prenijeti svojim učenicima u osnovnim i srednjim školama, te da im sugeriše mogućnosti za edukaciju učenika kroz tematske akcije skupljanja sirovina.

Ova tema je izuzetno važna za Bosnu i Hercegovinu. Iako posjedujemo velika prirodna bogatstva, lanac recikliranja nije razvijen na zadovoljavajućem nivou. Potrebno je raditi na svijesti stanovništva o pravilnom odlaganju otpada gdje će mladi ljudi imati ključnu ulogu u razvijanju sistema za recikliranje.

Poveznice:

http://rmschools.eu

https://mislioprirodi.ba/

OEBS-ova podrška djelovanju po principima zelene hemije

Studentski projekat „Projekat podrške ranom uključivanju studenata za djelovanje po principima zelene hemije“ koji provode četiri studentkinje sa treće godine zajedno sa asistentkinjama Studijskog programa hemija podržan je od strane Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju (OEBS) u Bosni i Hercegovini.

Laboratorijski grijač sa 6 mjesta neophodan za kompletiranje aparature za ekstrakciju uzoraka riječnih sedimenata i zemljišta dio je opreme od izuzetne važnosti za aktivnosti istraživačke grupe Studijskog programa hemija koja se bavi ispitivanjima u oblasti Hemije životne sredine.

Finansiranjem ovog projekta koji za cilj ima djelovanje u pravcu zaštite životne sredine, profesionalnu praksu studenata u ranijim godinama (početkom realizacije studentkinje su bile druga godina studija), kao i podršku ženama tokom obrazovanja, Studijski program hemija je dobio opremu i hemikalije od izuzetnog značaja za povećanje efikasnosti u okviru istraživanja prisustva organskih zagađujućih supstanci, kao što su bisfenol A, polutanti naftnog porijekla i druge.

Svi koraci istraživanja od uzorkovanja, preko pripreme uzorka za hemijsku analizu, do samog mjerenja i obrade rezultata, biće predstvljeni kratkim videom, koji će pored uloge hemičara u brojnim ispitivanjima, promovisati i važnost očuvanја životne sredine za čovjeka.

Još jedna aktivnost koja je realizovana pod pokroviteljstvom OEBS-a je gostovanje učesnica projekta na Radiju Republike Srpske u emisiji „Zajednički talas“, 17.12.2021. godine. Istaknuta je važnost znanja hemije za različita ispitivanja u oblasti očuvanja životne sredine, kao i drugih prirodnih nauka. Akcenat je stavljen i na promociju Studijskog programa hemija i ostalih studijskih programa Prirodno-matematičkog fakulteta, kao i na važnost interdisciplinarnosti u bavljenju aktuelnim naučnim temama.

Poveznice:

http://www.osce.org/bih

RM@Schools projekat na sajmu minerala „Blago zemlje“

Tim projekta Minerali u školama (RM@Schools 4.0) sa Studijskog programa hemija Univerziteta u Banjoj Luci učestvovao je na sajmu minerala „Blago zemlje“. Sajam je održan u Delta Planet centru Banja Luka 2-3. 4. 2022. godine, a projekat RM@Schools je predstavljen kroz edukativnu društvenu igru EcoCEO („Ekološki direktor“) koja mladima predstavlja preduzetništvo za cirkularnu ekonomiju.

Igra je razvijena, optimizovana i distribuisana uz podršku EIT RawMaterials fonda u sklopu projekata “FosterERM@Schools“, “SmartPlaCE@schools” i “RM@Schools 4.0-RawMatTERS Ambassadors at Schools“. Igra je namijenjena za djecu uzrasta od 12 do 19 godina, razvili su je eksperti iz istraživačke organizacije „Vito“ iz Belgije. Učesnici su imali priliku da igraju igru i osvoje nagrade, u skladu sa ostvarenim rezultatom. Nagrade su obezbijeđene iz fonda RM@Schools projekta.

EcoCEO je igra koja donosi strategije kružne ekonomije i poslovne modele među učenike i upoznaje ih sa izazovima u eksploataciji sirovina, kružnim dizajnom proizvoda i održivim preduzetništvom. Studijski program hemija se ovim temama bavi u nastojanju da studentima skrene pažnju na raznolike mogućnosti razvoja hemijske industrije na bazi domaćih sirovina.

Cilj igre EcoCEO je edukovati srednjoškolce o važnosti, ulogama i mogućnostima cirkularne ekonomije, kao i izazovima koji se pojavljuju. Igra podstiče dijalog o održivom preduzetništvu, oskudici resursa, upravljanju otpadom i poslovnim strategijama. Tako su i naši učesnici igre imali priliku da savladaju temeljna načela preduzetništva i upravljanja otpadom; razlike između linearnog i kružnog ekonomskog modela poslovanja; osnovne koncepte i strategije cirkularne ekonomije, kao što su recikliranje, povrat, ponovna upotreba, dizajn za popravak i sistemi za usluge proizvoda.

Štand SP Hemija zainteresovao je veliki broj učesnika, prvenstveno djecu kao potencijalne buduće preduzetnike koji su oprobali svoje vještine u ovom polju i uvidjeli važnost cirkularne ekonomije sa fokusom na mineralne sirovine.

Prezentovani sadržaj se odlično uklopio sa nizom izložbenih i prodajnih postavki ostalih izlagača iz cijele Bosne i Hercegovine i regiona, inače članova udruženja „Gorski kristal“, koji su uglavnom izlagali domaće minerale i poludrago kamenje.

Poveznice:

http://rmschools.eu

www.ecoceo.eu

https://vito.be

https://www.facebook.com/groups/1422330431407311/ (Udruženje „Gorski kristal“)

Eksperimentalna nastava i laboratorijske vježbe za učenike OŠ “Georgi Stojkov Rakovski”

Dana 1.3.2022. godine Studijski program hemija ugostio je učenike četiri odjeljenja devetog razreda Osnovne škole „Georgi Stojkov Rakovski“ iz Banjaluke. U amfiteatru Prirodno-matematičkog fakulteta učenici su sa nastavnicama prisustvovali kratkom uvodnom predavanju gdje su domaćini predstavili svoj studijski program i značaj hemije u industriji, laboratorijskim ispitivanjima, kao i u aktivnostima koje doprinose očuvanju životne sredine. Nakon toga, u sklopu sekcije „Bezbjednost u hemijskoj laboratoriji“, učenicima su predstavljena osnovna pravila ponašanja, te znaci upozorenja sa kojima se hemičari tokom svakodnevnog rada sreću.

Drugi dio programa uključivao je obilazak prostorija Prirodno-matematičkog fakulteta. Između ostalog, učenici su posjetili akvarijum, različite biološke zbirke i na kraju Laboratoriju za mikroskopiranje, gdje su učenici proučavali trajne zoološke preparate.

Po završetku ovih aktivnosti, posjeta je nastavljena na Studijskom programu hemija. Učenici su u parovima aktivno učestvovali u izvođenju eksperimenta. Svaki par je, uz nadzor profesora, asistenata i saradnika, odredio koncentraciju rastvora hlorovodonične kiseline volumetrijskom metodom – alkalimetrijom. Izvođenje ove vježbe je, u toku jednog školskog časa, imalo za cilj da učenici prodube svoje znanje iz oblasti Kiseline i baze, da samostalno koriste laboratorijsko suđe i tehnike, te da nauče kako se nakon eksperimenta obrađuju i interpretiraju dobijeni rezultati. Nakon završenog eksperimenta, učenici su obišli ostale hemijske laboratorije: Laboratoriju za pripremu uzoraka, Laboratoriju za materijale, Laboratoriju za sinteze, Laboratoriju za termički tretman uzoraka, kao i Laboratoriju za instrumentalne analize. Tokom obilaska učenici su vidjeli i zbirku minerala čija su nalazišta na teritoriji Bosne i Hercegovine, te su uz pomoć nastavnog osoblja na osnovu rastvorljivosti odabranih minerala u hlorovodoničnoj kiselini izvršili njihovu klasifikaciju.

Učenici su pokazali veliko interesovanje i spremnost za aktivno učešće u eksperimentima, te svoja pozitivna iskustva prenijeli nastavnicima i drugarima. Iz velikog broja aktivnosti izdvojili su laboratorijsku vježbu – alkalimetriju, determinaciju minerala, kao i rad na mikroskopu.

Poveznice:

https://georgistojkovrakovski.org/

https://georgistojkovrakovski.org/strucna-posjeta-ucenika-pmf-u/

Želimo da motivišemo: Tim SP Hemija četvrti put prvak Republike u naučnim dostignućima

Naučni tim Studijski program hemija četvrtu godinu za redom dobitnik je nagrade za naučna dostignuća. Tim povodom, Ministarstvo za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo Republike Srpske uručilo je predstavnicima tima SP Hemija priznanje za postignut uspjeh, kao i novčanu nagradu. Resorni ministar mr Srđan Rajčević istakao je da ovaj tim predstavlja sve ono što bi visoko obrazovanje trebalo da bude.

Dostignuće naučnoistraživačkog tima SP Hemija ostvareno je po svim kriterijumima – saradnja sa privredom, saradnja sa evropskim i međunarodnim naučnoistraživačkim timovima u okviru projekata i razmjena studenata i osoblja, kao i ostvarena zapažena naučna produktivnost. Nastavnici i saradnici u prethodnoj godini objavili su 17 radova u referentim naučnim časopisima, kako samostalno, tako i u saradnji sa kolegama iz zemlje i svijeta.

Članovi tima SP Hemija koji su doprinijeli napretku međunarodnih projekata i saradnji sa industrijom čine prof. dr Milica Balaban, rukovodilac Studijskog programa hemija, doc. dr Suzana Gotovac Atlagić, koordinator tima, Sanja Pržulj, ma, viši asistent i član projektnih timova, Dejana Savić, asistent i član projektnih timova, Sunčica Sukur, asistent istraživač na projektu i dipl.hem. Slađana Radivojević, master student, učesnik u projektnim aktivnostima. Spoj znanja i iskustva rezultuje zapaženim rezultatima, a želja tima SP Hemija je da inspirišu i motivišu studente i kolege za učešće u međunarodnim aktivnostima i razmjeni, za koje postoje izuzetne prilike. Takođe, industrija Bosne i Hercegovine je u značajnom porastu, što nesumnjivo otvara mogućnosti za saradnju i razvoj novih ideja. SP Hemija svojom saradnjom sa industrijom i kreiranjem tema za završne radove koji se tiču primijenjene hemije, drži korak sa trendovima sličnih studijskih programa u svijetu.

Poveznice:

https://www.vladars.net/sr-SP-Cyrl/Vlada/Ministarstva/mnk/Pages/default.aspx

https://www.youtube.com/watch?v=AGmKUDrVf64

Studijski program hemija predstavio rezultate istraživanja na EMEC21

Studijski program hemija učestvovao je na istaknutoj međunarodnoj konferenciji EMEC21 (The 21^st European Meeting on Environmental Chemistry) u Novom Sadu od 30. novembra – 3. decembra 2021. godine u organizaciji Evropske asocijacije za hemiju i životnu sredinu, Srpskog hemijskog društva i Matice srpske. Mjesto održavanja konferencije bila je Matica srpska, akademska institucija u Srbiji od velikog značaja.

Pored učesnika iz Srbije kao domaćina i zemalja regiona, na konferenciji su učestvovali i naučnici iz Rusije, Njemačke, Slovenije, Francuske, Grčke, Japana, Južne Koreje, Poljske, Španije, Irske, Ujedinjenog Kraljevstva i drugih zemalja, a koji se bave hemijom životne sredine i srodnim značajnim oblastima. Ukupno je prezentovano preko 150 radova, kroz hibridni režim rada u trajanju od tri dana, koji je bio je raznolik sa viskokokvalitetnim naučnim prezentacijama od strane međunarodno priznatih istraživača. SP Hemija predstavio je ukupno tri rada koja su podržana od strane projekata RM@Schools 4.0, RIS RESTORE i Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije. Naslovi radova su sljedeći:

Introduction of Innovative Green Material Chemistry Demonstrations in Early Education: Case Study Bosnia and Herzegovina,

Research on Developing a Sustainable Way of Neutralizing the Red Mud for its Further Exploitation,

Micro Liquid-Liquid Extraction-Gas Chromatography-Mass Spectrometry Method for the Analysis of Bisphenol A in River Water Samples.

Studijski program hemija je posebno ponosan što su ga predstavljali i njegovi studenti sa prvog i drugog ciklusa studija. Na ovaj način studenti su imali priliku da poslušaju i upoznaju vrhunske naučnike koji rade u oblasti hemije životne sredine, da se upute u istraživački napredak u ovoj i srodnim oblastima istraživanja, kao i da formiraju ideje za svoja buduća istraživanja. Takođe su nadogradili i svoje iskustvo u izlaganju naučnih rezultata. Treba napomenuti i da je prof. dr Milica Balaban sa našeg Studijskog programa učestvovala u radu konferencije kao član međunarodnog naučnog odbora.

Poveznice:

https://emec21.rs/

https://rmschools.isof.cnr.it/

http://ris-restore.zag.si/

https://www.mpn.gov.rs/

Docent Ivan Samelak

Među mnogim nagradama i priznanjima koje ostvaruju studenti i zaposleni Prirodno-matematičkog fakulteta posebno nas je obradovala posljednja. Docent Ivan Samelak sa SP Hemija je kao autor naučnog rada sa najvećim faktorom uticaja nagrađen zlatnom karticom restorana Le Coq. Vlasnik restorana, gospodin Goran Kurtinović je pored Ivana nagradio i studenticu Martinu Dragičević sa SP Matematika i i informatika.

RM@SCHOOLS PROJEKAT: sesija “Obuči trenera” mladih ekologa/biologa

Tim projekta RM@Schools 4.0 na Univerzitetu u Banja Luci je nedavno dobio novog člana. Mladi ekspert, repatriota iz Japana, Dragana Stević koja je master iz oblasti hemijsko inženjerstvo i tehnologije, pridružila se našem timu. Dragana je provela 6 godina u Japanu kao istraživač u oblasti nanomaterijala na Šinšu Univerzitetu, Nagano. Univerzitet u Banja Luci ima memorandum o razumijevanju sa ovim japanskim univerzitetom i mnogo zajedničkih publikacija.

Dragana je održala prvu sesiju “Obuči trenera” u okviru RM@Schools 4.0 projekta, namijenjenu mladim ekolozima/biolozima. Tema predavanja ovoga puta je bila o odličnom sistemu upravljanja otpadom u Japanu o čemu je Dragana obzirom na svoje iskustvo mogla da govori iz prve ruke. Pokazala je najbolju praksu sistema za recikliranje otpada na dnevnoj bazi i neke primjere kako je Japan riješio neke od katastrofalnih problema zagađenja u prošlosti. Studenti su mogli da vide podatke dobijene studijom japanske međunarodne agencije za saradnju (JICA) o post-industrijskim zagađenjima u Bosni i Hercegovini. Mladi studenti će uskoro da postanu nastavnici u osnovnim školama ili će se zaposliti kao vladini radnici ili čak nevladinim organizacijama posvećenim životnoj sredini. Oni će biti u mogućnosti da stečena znanja o samoodrživom sistemu recikliranju materijala prenesu svojim učenicima u budućnosti i postanu i sami „ambasadori materijala“. Ova tema je veoma važna za Bosnu i Hercegovinu koja, uprkos velikim prorodnim bogatstvima, nažalost, nema lanac recikliranja razvijen na zadovoljavajućem nivou ni u industriji ni u domaćinstvima. Mladi ljudi će imati veliku ulogu u njegovom razvoju.

Poveznice:

http://rmschools.eu/

RAISESEE projekat: posjeta fabrici Becton, Dickinson & Company u Cazinu

Projekat RAISESEE je odveo studente u još jednu avanturu u industriji materijala. Posjetili su fabriku Becton, Dickinson & Company u Cazinu, dio svjetski uspješne kompanije koja zapošljava preko 65 000 ljudi širom svijeta. Proizvodni program u Cazinu zapošljava preko 400 radnika i visokoobrazovanog kadra, i tiče se medicinske opreme izrađene od polimera poput kompleta za transfuziju krvi, ekstenzija za infuzije, gravitacionih kompleta za klasične infuzije ili za onkološke infuzije i mnogih drugih. Studentima je prije svega bilo zanimljivo vidjeti tehnologiju ekstruzije polimera, ali takođe i vrhunski sistem organizacije rada koji se ponajviše bazira na japanskoj metodi “Kaizen”. Bezbijednost radnika, higijena i kvalitet proizvoda su puni prioriteti.

Tim u posjeti su činili studenti, učenici iz srednjih škola, te nastavnici i inženjeri iz Udruženja inženjera tehnologije a sve prema planu projekta RAISESEE koji ima za cilj zainteresovati mlade za nauke o materijalima. Kolege u fabrici su goste dočekali izuzetno srdačnom dobrodošlicom i strpljivo im pružili oko 3 sata edukacije nakon čega je uslijedio zajednički ručak podržan iz projekta i razmjena kontakata za buduću saradnju.

Poveznice:

http://raiseseeris.istm.cnr.it/

https://eitrawmaterials.eu/

https://www.bd.com/

RAISESEE projekat: kompanija “Destilacija” još jednom srdačni domaćin studentima i učenicima

Projekat RAISESEE se bliži kraju i za jednu od posljednjih studijskih posjeta odabrana je domaća industrija “HI Destilacija” iz Teslića. Ova fabrika sa preko 130 godina tradicije, jedan je od dugogodišnjih partnera Studijskog programa hemija. Partnerstvo je u posljednje dvije godine uobličeno u nacionalnom projektu iz programa “Sinergija” Vlade Srpske, gdje je i “Destilacija” i finansijski podržala nabavku važnog uređaja autosorba, analizatora poroznosti materijala ( https://hemija.pmf.unibl.org/en/redinano/ ). Zauzvrat, Studijski program hemija će izvršiti transfer znanja u oblasti proizvodnje aktivnog uglja. Upravo je ova posjeta kroz program RAISESEE iskorišćena da se učenicima i studentima prikaže prvi uspješno proizvedeni aktivni ugalj ikada u Bosni i Hercegovini za koji je zaslužna student-inovator Slađana Radivojević. Njen trud na diplomskom radu je urodio plodom i dobijen je aktivni ugalj komercijalne vrijednosti i to od domaće bukove sječke. Učenici i studenti su imali studijski obilazak i upoznavanje proizvodnih sistema “Destilacije”, te seminar sa inženjerima iz ove fabrike i Udruženja inženjera tehnologije koji su partner na projektu RAISESEE. Nakon edukativnog dijela imali su i ugodnu šetnju na Banja Vrućici te ručak i socijalizaciju podržane iz projekta.

Poveznice:

http://raiseseeris.istm.cnr.it/

https://eitrawmaterials.eu/

https://destilacija.net/