Osnovna škola „Branko Radičević“ iz Banja Luke je zvanično najveća osnovna škola u Republici Srpskoj. Studijski program hemija je imao zadovoljstvo da više naših studenata potiče upravo iz ove škole a u aktivnostima na promociji hemije mladima, kroz međunarodne projekte koje smo sprovodili, učenici iz ove škole su se istakli i predstavljali se kreativnim idejama u Italiji, Holandiji, Austriji, Sloveniji i Estoniji.
Ovaj put, imali smo čast da nas ugoste nastavnice hemije Jelena i Marela iz ove škole, u svom kabinetu, gdje smo održali kreativnu radionicu podržanu kroz projekat Ministarstva za naučno-tehnološki razvoj i visoko obrazovanje „Kofer znanja 2.0“. Nastavnica Jelena potekla je upravo iz druge generacije studenata našeg Studijskog programa što nam je bio zanimljiv podatak.
Učenici su bili vrlo aktivni na radionici kojom smo im skrenuli pažnju na važnost hemije vode i prisustvo različitih jona u vodi, te im demonstrirali neke od šarolikih metoda titracija za dokazivanje različitih jona upravo u vodi. Mnogi su uzeli učešće u eksperimentu i prvi put se oprobali u rukovanju biretom i magnetnom miješalicom.
Posebno zadovoljstvo nam predstavlja odlična medijska promocija radionice putem podkasta ove škole na čemu im šaljemo naše iskrene komplimente.
Nadamo se da smo im zagolicali maštu za „našu“ nauku i da nam neće promaći najbolji talenti za hemiju iz upravo ove generacija učenika 8. razreda, koji su se s nama družili. Čekamo ih na prijemnom ispitu 2031. u ljeto!
U periodu od 12. do 13. novembra, 2025. godine, u Tuzli je održan IX međunarodni naučno-stručni simpozijum „Okolišni potencijali, održivi razvoj i proizvodnja hrane – OPORPH2025”.
Simpozijum je okupio veliki broj učesnika iz Bosne i Hercegovine, zemalja Balkana i Evropske unije. Prof. dr Dijana Jelić sa Studijskog programa hemija Prirodno-matematičkog fakulteta, Univerziteta u Banjoj Luci, održala je predavanje po pozivu pod nazivom „Advancing Food Fortification with Kinetics: Vitamin D3 Encapsulation on Calcium Carbonate – based vehicles”. Sa svojim timom, prof. Jelić se već duži niz godina bavi istraživanjima na polju stabilnosti vitamina D. Ovom prilikom, predstavila je softversko kinetičko modelovanje kao jedan od savremenih pristupa za kinetičku predikciju stabilnosti i roka trajanja hrane i dodataka ishrani, s posebnim osvrtom na vitamin D.
Nedostatak vitamina D predstavlja globalni izazov kod populacije širom svijeta zbog čega je ova tema postala izuzetno aktuelna, te je i predavanje prof. Jelić zainteresovalo veliki broj učesnika konferencije.
U okviru međunarodne saradnje i programa studentske razmjene, master student Rosalinda Dominguez Ramon iz Meksika boravi na Studijskom programu hemija, Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci. U saradnji sa prof. dr Dijanom Jelić, akademskim koordinatorom za međunarodnu razmjenu studenata i osoblja na Studijskom programu hemija, organizovana je prezentacija kojom je Rosalindi pružena lijepa prilika da kaže nešto više o sebi, da predstavi fakultet sa kojeg dolazi (Center for Research in Applied Chemistry, CIQA, Meksiko), temu svog master rada, kao i istraživanja koja izvodi u laboratorijama na Studijskom programu hemija pod mentorstvom prof. dr Suzane Gotovac–Atlagić. Na kraju prezentacije, Rosalinda se osvrnula i na život u Banjoj Luci, naglasivši koliko je oduševljena prirodnim ljepotama našeg grada i Republike Srpske, a posebno je istakla i gostoprimstvo kolega, profesora i cjelokupnog osoblja sa Studijskog programa hemija.
Prof. dr Pero Dugić je nakon odlaska u penziju posjetio Studijski program hemija Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci. Kao dugogodišnji profesor na predmetima I i II ciklusa studija, Industrijska hemija 2, Analitička kontrola kvaliteta sirovina i gotovih proizvoda neorganskog i organskog porijekla, Standardi i standardizacija, Alternativna goriva i maziva te Površinski aktivne materije, svojim znanjem i posvećenošću obilježio je rad Studijskog programa hemija.
Njegova posjeta je bila divna prilika za razgovor o različitim temama. U prijatnoj i opuštenoj atmosferi evocirane su uspomene na zajednički rad i brojne generacije studenata koje je profesor inspirisao. Profesor Dugić je i ovaj put sa prisutnima podijelio dragocjena iskustva i savjete, čime je još jednom pokazao svoju posvećenost nauci i zajednici, ali i jednostavnost i pristupačnost, koje su ga krasile cijeli radni vijek.
Bez obzira na odlazak u penziju, nadamo se daljoj saradnji, razmjeni iskustava i znanja, kao i lijepim druženjima sa dragim i poštovanim profesorom.
Autori teksta: prof. dr Dijana Jelić i prof. dr Dragana Blagojević
Dana 1.10.2025. godine održan je prijem nove generacije studenata u amfiteatru Prirodno-matematičkog fakulteta. Dobrodošlicu studentima poželjeli su dekan Prirodno-matematičkog fakulteta, prof. dr Goran Trbić te prof. dr Mira Mandić sa Studiskog programa geografija, kao i predsjednik Studentske organizacije Prirodno-matematičkog fakulteta, Valentina Knežević. Nakon toga, studenti su upućeni na upisane studijske programe.
Studenti upisani na Studijski program hemija obišli su hemijsku laboratoriju i prostorije predviđene za održavanje nastave. Zatim je uslijedio prijem u učionici gdje su im se obratili profesori i asistenti na čelu sa rukovodiocem Studijskog programa hemija prof. dr Milicom Balaban. Studenti su imali priliku da čuju ukratko o predmetima i organizaciji nastave, kao i o mogućnostima učešća u programu razmjene studenata i unapređenja znanja.
Nakon toga, kao mali znak pažnje i u ime dobrodošlice, uručeni su im simbolični pokloni.
Svim studentima želimo uspješno studiranje i srećan početak novog razdoblja života!
U okviru bilateralnog projekta „Cirkularna ekonomija: primjena otpadne sirovine u sintezi zeolita“, tim SP Hemija, predvođen prof. dr Sašom Zeljkovićem, boravio je od 28. septembra do 1. oktobra na Hemijskom institutu u Ljubljani. Tom prilikom mladi istraživač Aleksej Vučić predstavio je rezultate sinteza odabranih oksidnih materijala.
Posjeta je pružila izvanrednu priliku za bilateralne sastanke i rad na nastavku istraživanja. Tim iz Republike Srpske takođe je aktivno učestvovao na „Prvoj ljetnjoj školi o skladištenju energije“. Ljetnju školu je organizovao Hemijski institut u okviru EERA JP Energy Storage – potprograma za skladištenje toplotne energije.
Bilateralni projekat podržan je programom zajedničkih naučnoistraživačkih projekata u okviru naučne i tehnološke saradnje između Bosne i Hercegovine i Republike Slovenije za 2024. i 2025. godinu (broj ugovora: 19/6-020/966-13-1/23).
U periodu od 15. do 19. septembra 2025. godine, Sveučilište u Mostaru bilo je domaćin konferencije „8. Central and Eastern Europian Conference on Thermal Analysis and Calorimetry (CEEC-TAC8)”.
Konferencija je okupila 147 učesnika iz 26 zemalja svijeta među kojima su bili renomirani naučnici iz Evrope, Japana, Kine, Perua i Turske. U toku četvorodnevnog programa izloženo je 5 plenarnih predavanja, 12 predavanja po pozivu, 40 usmenih izlaganja i 96 posterskih prezentacija.
Kao jedan od predavača po pozivu, prof dr. Dijana Jelić sa Studijskog programa hemija Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci, održala je veoma zapaženo predavanje pod nazivom „Formulating Vitamin D Supplements: Insights into Chemistry, Kinetics and Bioavailability”.
Konferencija je bila odlična prilika za uspostavljanje naučne saradnje sa naučnicima iz zemalja regiona i čitavog svijeta.
Studijski program hemija učestvovao je do sada u čak 7 projekata iz programa finansiranja Evropskog instituta za inovacije i tehnologije. Upravo je otpočeo i 8. projekat u kome učestvujemo, pod nazivom RM SLO PLUS HUB. Projekat koordiniše Nacionalni tehnički univerzitet iz Atine, i to Prof. emeritus Katarina Adam. U konzorcijumu su i Poljska akademija nauka, Univerzitet Leoben (Austrija), Madridski politehnički univerzitet, LUT univerzitet iz Finske, te više asocijacija i kompanija iz oblasti lanca snabdijevanja sirovinama o čemu više detalja ima na zvaničnoj stranici projekta.
Projekat se u svom sadržaju i ciljevima poziva na dokument Evropske Unije pod nazivom „Critical Raw Materials Act“ kojim se podstiče ponovno sticanje održivosti evropskih lanaca sirovina, koji su zanemareni prethodnih nekoliko decenija. Hemija kao nauka i hemijske tehnologije igraju važnu ulogu u postizanju ovih ciljeva i naša zemlja ima brojne resurse kojima može doprinijeti.
Posebno je značajno što su kroz projekat, koji će trajati narednih 12 mjeseci, zaposlenje na određeno vrijeme našla naša dva odlična diplomirana studenta koji će steći iskustvo u projektnoj metodologiji i međunarodnoj komunikaciji a projekat će omogućiti i značajan broj aktivnosti posebno dodira sa primjijenjenom hemijom u industriji, i za studente tekućih godina.
U sklopu Erazmus+ partnerskog projekta ChemTeach, na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci, od 25. do 29. avgusta 2025. godine održana je ljetna škola hemije za učenike srednjih škola iz Bosne i Hercegovine, Češke i Slovačke. Ljetnoj školi prisustvovali su i predstavnici Slovačkog tehničkog univerziteta iz Bratislave, koji je i koordinator ovog projekta.
Tema ljetnje škole bila je hemija životne sredine, u okviru koje je stavljen fokus na hemijsku analizu vode. Međunarodni timovi učenika iz Bosne i Hercegovine, Slovačke i Češke radili su sa različitim uzorcima vode, primjenjujući stečena teorijska znanja na praktično izvođenje različitih laboratorijskih analiza.
Posebno treba istaći značaj sinergije ovogodišnje ljetnje škole ChemTeach projekta sa konferencijom „Materijali bez granica“, koju organizuje Studijski program hemija Prirodno-matematičkog fakulteta u Banjoj Luci, a u sklopu koje je održano takmičenje srednjoškolskih timova za najbolju ideju u oblasti inovativne primjene savremenih materijala. Pored takmičara, konferenciji su prisustvovali i predstavnici Prirodno-matematičkog fakulteta i Univerziteta u Banjoj Luci, kao i konzul Ambasade Slovačke Republike u Bosni i Hercegovini, gospodin Patrik Turošík.
U toku konferencije, učenici su sa svojim profesorima posjetili kompaniju Roundliner BH d.o.o., koja se bavi proizvodnjom plastičnih ambalaža namijenjenih za industrijsku upotrebu.
Posljednji dan ljetne škole bio je posvećen radu u laboratoriji, nakon čega su timovi predstavili svoje rezultate i iskustva.
Učenici su imali priliku da međusobno komuniciraju na engleskom jeziku, što je dodatno razvilo njihove jezičke i komunikacione vještine, timski rad i kritičko razmišljanje.
Sljedeća aktivnost u okviru ChemTeach projekta biće sastanak Upravnog odbora projekta, koji je planiran za kraj godine u Pardubicama u Češkoj, gdje će se razmotriti dosadašnji rezultati i napraviti plan za naredne aktivnosti.
Studijski program hemija, Prirodno-matematičkog fakulteta u Banjaluci je i ovog avgusta bio domaćin sada već tradicionalne, međunarodne konferencije „Materijali bez granica“.
Kao i prethodnih godina, u osnovi konferencije bilo je takmičenje srednjoškolskih timova za najbolju ideju u oblasti inovativne primjene savremenih materijala. Sa velikim zadovoljstvom ističemo da je ovogodišnja konferencija organizovana u sinergiji sa ljetnjim kampom „Summer School for Students in B&H Focused on Environmental Chemistry“, održaim u sklopu projekta „ChemTeach“, a pod pokroviteljstvom ERASMUS+ programa. U ovom projektu, pored našeg studijskog programa, učestvuju i univerziteti iz Češke i Slovačke.
Takmičarski dio događaja otvorio je tim „Assasino Plasticino“ iz Gimnazije u Banjaluci, koji je uradio podrobno istraživanje trendova u proizvodnji biorazgradive plastike, njenih svojstava, ali i potencijalnih opasnosti koje produkti njene razgradnje donose svim ekosistemina.
Borba za smanjenje zagađenja u životnoj sredini bila je u fokusu i tima „Ozren“ iz Gimnazije u Doboju. Ovaj tim predstavio nam je inovatovno metodu za fiksiranje CO2 iz vazduha u peridotitima, vrsti magmatskih stijena koje se na planini Ozren nalaze u velikim količinama.
Učenici iz Tehnološke škole u Banjaluci u svojoj prezentaciji istakli su potencijal koji sekundarni proizvodi iz procesa rudarenja imaju u razvoju cirkularne ekonomije, dok je tim iz Medicinske škole u Banjaluci predstavio mogućnosti primjene domaćih sirovina u medicini i farmaceutskoj industriji.
Konačno, pobjednik ovogodišnjeg izdanja Materijala bez granica bio je drugi predstavnik Banjalučke Gimnazije, tim „ELEMICA“, sa temom Electrical Mica for Europe. Njihova inovativna ideja zasniva se na upotrebi liskuna, silikatnog minerala koji je u BiH zastupljen u značajnim količinama, za proizvodnju biokompatibilnih senzora.
Pored pet timova iz Bosne i Hercegovine, u takmičenju su učestvovali i učenici srednjih hemijskih škola iz Pardubica (Češka) i Bratislave (Slovačka). Dva tima iz Češke izložila su svoja istraživanja na temu ugljeničnih materijala i pronalaženja alternativnih resursa za ekstrakciju farmakološki aktivnih jedinjenja, dok su nam predstavnici Slovačke prezentovali neke od savremenih trendova u primjeni biorazgradivih medicinskih materijala.
Podršku konferenciji pružio je i projekat iMERMAID, preko organizacije H2O PEOPLE iz Holandije. Njihova predstavnica Naomi Timmer, promovisala je važnost očuvanja voda kroz interaktivnu radionicu, korišćenjem platforme Kahoot!.
Drugog dana konferencije, takođe podržanog preko iMERMAID projekta, odnosno njihovog kaskadnog projekta BRIDGEWAT, učenici i njihovi profesori posjetili su kompaniju Roundliner BH d.o.o., koja se bavi proizvodnjom plastičnih ambalaža namjenjenih za industrijsku upotrebu. U okviru ove posjete učenici su imali priliku upoznati se sa savremenim procesima obrade i primjene polimernih materijala. Ova fabrika primjenjuje 100% reciklirani polietilen kao sirovinu i dobar je primjer borbe protiv zagađenja plastikom. Učenici su upoznati sa rastućim prijetnjama zagađenja voda mikro i nanoplastikom. Prijedor je bio dobra lokacija za ovu edukaciju, s obzirom na ljepotu rijeke Sane i važnost njenog očuvanja.
Veliko nam je zadovoljstvo što smo i ove godine okupili izuzetne mlade ljude koji već sada pokazuju veliku zainteresovanost za hemiju materijala, ali i za aktuelne izazove u oblasti ekologije i zaštite životne sredine. Naš je zadatak da ih kroz ovakve događaje približimo prirodnim naukama.
Na kraju, zahvaljujemo se Ministarstvu za naučno-tehnološki razvoj i visoko obrazovanje, koje četvrtu godinu zaredom podržava realizaciju naše konferencije.
